Ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι ότι πολλά από αυτά παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα, κάτι που τα κάνει δύσκολο να διαγνωστούν. Τα κυριότερα από τα κοινά αυτά συμπτώματα είναι η ασυνήθιστη έκκριση υγρών από τον κόλπο και το πέος, φαγούρα, εξανθήματα ή πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, πόνος ή κάψιμο κατά τη σεξουαλική επαφή ή την ούρηση. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι σε ένα άτομο μπορεί να συνυπάρχουν 2-3 σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ταυτόχρονα. Το πιο σημαντικό όμως χαρακτηριστικό των νοσημάτων αυτών; που είναι και το χαρακτηριστικό το οποίο τα καθιστά τόσο ύπουλα, είναι ότι συχνά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ασήμαντα ή και ανύπαρκτα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να έχει προσβληθεί από ένα νόσημα και να μην το έχει αντιληφθεί, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο, όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και το σύντροφό του.

Σημαίνει επίσης ότι ένα άτομο δεν μπορεί να ξεχωρίσει αν κάποιος άλλος έχει ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα απλώς από την εμφάνισή του. Σε περίπτωση που ένα άτομο υποψιάζεται ότι έχει προσβληθεί από ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νόσημα θα πρέπει να συμβουλευτεί γιατρό για να υποβληθεί στις απαιτούμενες εξετάσεις. Συνήθως η εξέταση περιλαμβάνει και τη λήψη δείγματος, η ανάλυση του οποίου, θα βοηθήσει στη διάγνωση του νοσήματος από το οποίο πιθανό να πάσχει το άτομο και ακολούθως στην παροχή της κατάλληλης θεραπείας.

1. Έκκριση υγρών από την ουρήθρα, που μπορεί κάποτε να προκαλέσει κάψιμο κατά την ούρηση, προκαλείται από τα πιο κάτω ΣΜΝ: χλαμύδια, γονόρροια, τριχομονάδες, κονδυλώματα και έρπη (στην ουρήθρα). Προκαλείται όμως και από άλλες καταστάσεις όπως από φλεγμονή του προστάτη ή από κυστίτιδα (φλεγμονή της ουροδόχου κύστης, μια λοίμωξη που δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη).

2. Φαγούρα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλείται από τα κονδυλώματα, τον έρπη, τις ψείρες, τη ψώρα, τις τριχομονάδες και τους μύκητες. Φαγούρα όμως μπορεί να προκληθεί και από έκζεμα που είναι μια πάθηση του δέρματος.

3. Πληγές / Έλκη στην περιοχή των γεννητικών οργάνων προκαλούνται από τα κονδυλώματα, τον έρπη και τη σύφιλη. Παρόμοια συμπτώματα ερεθισμού του δέρματος όμως, μπορεί κάποτε να προκληθούν και από τη σεξουαλική επαφή, τον αυνανισμό ή ακόμα και από πολύ στενά ρούχα.

4. Εξογκώματα πάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα προκαλούνται από τα κονδυλώματα.

5. Πόνος στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκληθεί λόγω φλεγμονής του τραχήλου της μήτρας ή των σαλπίγγων από τα χλαμύδια και τη γονόρροια. Επίσης, μπορεί να προκληθεί και από φλεγμονή στον προστάτη.

6. Ενόχληση στην περιοχή του πρωκτού όπως, για παράδειγμα, φαγούρα, αιμορραγία ή έκκριση υγρών, μπορεί να προκληθεί από τα κονδυλώματα, τα χλαμύδια, τον έρπη, τη γονόρροια και τη σύφιλη. Παρόμοια ενόχληση προκαλείται από έκζεμα και από αιμορροΐδες.

7. Στις γυναίκες επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί περιστασιακή αιμορραγία από διάφορες μολύνσεις όπως, για παράδειγμα, από χλαμύδια.

Οι έγκυοι πρέπει να υποβάλλονται έγκαιρα σε αναλύσεις για ορισμένα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μια που στην περίπτωση που η μητέρα έχει ένα τέτοιο νόσημα, πολλές φορές κινδυνεύει να μολυνθεί και το έμβρυο (κάθετη μετάδοση) ή το νεογνό κατά τον τοκετό ή το θηλασμό. Στην Κύπρο οι έγκυοι ως συνήθως υποβάλλονται στις αναλύσεις ρουτίνας για Η IV , Σύφιλη και για την Ηπατίτιδα Β. Σ’ ‘ολες αυτές τις περιπτώσεις τα μικρόβια μπορούν να μεταδοθούν από τη μητέρα στο έμβρυο ή το μωρό.

Ένα άλλο μικρόβιο που μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο βρέφος είναι αυτό της σύφιλης. Για το λόγο αυτό σε πολλές χώρες οι έγκυες γυναίκες υποβάλλονται σε εξετάσεις ρουτίνας για τη σύφιλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους ούτως ώστε να προληφθεί η μετάδοση του μικροβίου στο μωρό. Επίσης, στην περίπτωση που η γυναίκα πάσχει από γονόρροια ή χλαμύδια, το νεογέννητο θα πρέπει να πάρει αντιβίωση. Αυτό γίνεται διότι το μωρό, περνώντας από τον κόλπο την ώρα που γεννιέται, μπορεί να μολυνθεί στα μάτια ή στην αναπνευστική οδό.

Όταν μια έγκυος γυναίκα πάσχει από έρπη των γεννητικών οργάνων ή από οξυτενή κονδυλώματα τότε πάλι, υπάρχει κίνδυνος και το παιδί να προσβληθεί. Στις περιπτώσεις αυτές συνιστάται η καισαρική.

Διαβάζοντας τα πιο πάνω πρέπει να είναι ήδη φανερό ότι τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ενώ είναι πολύ εύκολο να μεταδοθούν, είναι πιο δύσκολο να διαγνωστούν και να θεραπευτούν (κάποτε και αδύνατο). Άρα σίγουρα είναι καλύτερα να προσπαθήσει κάποιος να τα προλάβει. Ο μόνος 100% αποτελεσματικός τρόπος είναι η αποχή, δηλαδή η συστηματική και πλήρης αποφυγή της σεξουαλικής επαφής, ενώ η αμοιβαία μονογαμική σχέση μπορεί να θεωρηθεί ως η δεύτερη καλύτερη επιλογή και είναι η σχέση στην οποία τα δύο άτομα ενός ζευγαριού είναι πιστά το ένα στο άλλο και δεν κάνουν σεξ παρά μόνο μεταξύ τους.

Από τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει να είναι σεξουαλικά δραστήριος είναι καλά να γνωρίζει επίσης ότι δεν υπάρχει απόλυτα ασφαλές σεξ αλλά ασφαλέστερο σεξ. Το ασφαλέστερο σεξ, ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως, καθορίζεται κυρίως από τη συμπεριφορά του ατόμου και του συντρόφου του και βασίζεται στους εξής παράγοντες:

(α) τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων,

(β) τις σεξουαλικές πρακτικές,

(γ) τις γενικές πρακτικές υγιεινής,

(δ) και πάνω απ’ όλα τη συστηματική χρήση προφυλακτικού.

Είναι γεγονός ότι όσο αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων με τα οποία έρχεται κάποιος σε σεξουαλική επαφή τόσο πιο πολύ αυξάνονται οι πιθανότητες να προσβληθεί από κάποιο μικρόβιο. Ακόμα ένα γεγονός βέβαια, είναι ότι όλες οι σεξουαλικές δραστηριότητες εμπεριέχουν κάποιο ρίσκο για μετάδοση μικροβίων στο ίδιο το άτομο ή/και το σύντροφό του. Γι’αυτό και οι δραστηριότητες έχουν ταξινομηθεί, βάσει του κινδύνου τους, ως εξής:

• Υψηλού κινδύνου: Είναι το κολπικό και το πρωκτικό σεξ ΧΩΡΙΣ προφυλακτικό. Μ’ αυτές τις πράξεις μεταδίδονται όλα τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα .

• Μέτριου κινδύνου: Το πρωκτικό και το κολπικό σεξ με προφυλακτικό γίνονται μέτριου κινδύνου για μετάδοση των περισσότερων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Το στοματικό σεξ χωρίς προφυλακτικό είναι μέτριου κινδύνου.

• Χαμηλού κινδύνου: Είναι τα χάδια στα γεννητικά όργανα, ο αμοιβαίος αυνανισμός, και τα υγρά φιλιά. Επίσης το στοματικό σεξ με προφυλακτικό φέρει χαμηλό κίνδυνο.

• Χωρίς κίνδυνο: Είναι δραστηριότητες όπως μασάζ, συνομιλία, φαντασίωση, χορός, αυνανισμός και αποχή. Δηλαδή, ό,τι δεν έχει σχέση με ανταλλαγή υγρών και άγγιγμα των γεννητικών οργάνων του συντρόφου, είναι ακίνδυνο.

Το AIDS , δηλαδή το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας, είναι η ασθένεια που προκαλείται από τον ιό HIV . Ο ιός προσβάλλει τα Τ4-λεμφοκύτταρα, ένα τύπο λευκών αιμοσφαιρίων. Τα κύτταρα αυτά είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού ενάντια στις διάφορες λοιμώξεις. Εφ’ όσον τα λεμφοκύτταρα καταστρέφονται, η ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμήσει τα διάφορα μικρόβια μειώνεται. Ένα άτομο που έχει προσβληθεί από τον ιό HIV ονομάζεται οροθετικό, μια που στο αίμα του μπορούν να ανιχνευθούν αντισώματα κατά του ιού. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι τα αντισώματα αυτά δεν παρέχουν στον οργανισμό καμία προστασία κατά του ιού.

Μετάδοση: Ο ιός HIV μεταδίδεται με τρεις βασικούς τρόπους:

(α) Μέσω του αίματος και των παραγώγων του, για παράδειγμα από μεταγγίσεις με αίμα μολυσμένο, από κοινή χρήση βελονών και συριγγών για λήψη ναρκωτικών, από μη αποστειρωμένα όργανα βελονισμού, τατουάζ, κλπ.

(β) Με το κολπικό, πρωκτικό και στοματικό σεξ, μέσω του σπέρματος και ων κολπικών υγρών και,

(γ) Κάθετα, δηλαδή από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την εγκυμοσύνη και από τη μητέρα στο νεογνό κατά τη γέννα και το θηλασμό.

Δεν μεταδίδεται με την απλή κοινωνική επαφή, ούτε από τις τουαλέτες, ούτε από τα έντομα.

Περίοδος Επώασης : Τα συμπτώματα μπορεί να κάνουν μέχρι και 10-15 χρόνια να εμφανιστούν.

Συμπτώματα/ Σημεία:

(α) Πολλά άτομα που μολύνονται από τον ιό HIV παραμένουν ασυμπτωματικά για χρόνια. Υπάρχουν ωστόσο και άτομα που λίγες βδομάδες μετά από την προσβολή τους με τον ιό, θα εκδηλώσουν συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, όπως πυρετό, πονόλαιμο, διόγκωση των λεμφαδένων, κούραση. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν από μόνα τους.

(β) Μετά από χρονικό διάστημα, που μπορεί να είναι μήνες ή και χρόνια, ένα οροθετικό άτομο θα αρχίσει να παρουσιάζει 2 ή [περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα και κλινικά σημεία: λεμφαδενοπάθεια, νυκτερινή εφίδρωση, απώλεια βάρους, διάρροια, παρατεταμένους πυρετούς, καταβολή δυνάμεων και ευκαιριακές λοιμώξεις (δηλαδή περιστασιακές μολύνσεις που κανονικά, σε άτομα υγιή, δεν προκαλούν ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα).

Πλήρες AIDS

Στη φάση αυτή πλέον, οι ευκαιριακές λοιμώξεις είναι πιο πολλές και πιο συχνές (π.χ. Έρπης ζωστήρας, τοξοπλάσμωση, μεγαλοκυτταροϊός, μυκητιάσεις, πνευμονικές λοιμώξεις). Μπορεί επίσης να εμφανιστεί το σάρκωμα Καπόζι (ένα είδος καρκίνου του δέρματος).

Διάγνωση & Θεραπεία: Επειδή η λοίμωξη στην αρχή είναι ασυμπτωματική, ο μόνος τρόπος για διάγνωσή της είναι η ανάλυση αίματος. Η ανιχνευτική αυτή ανάλυση εντοπίζει στο αίμα αντισώματα κατά του ιού. Τα αντισώματα αυτά είναι ανιχνεύσιμα κατά μέσο όρο στις 6 βδομάδες μετά την πρώτη επαφή με τον ιό. Τις πιο πολλές φορές εμφανίζονται μέχρι τον τρίτο μήνα της λοίμωξης. Κάποτε όμως μπορούν να κάνουν και 6 μήνες να εμφανιστούν. Οπότε, ένα άτομο μπορεί να χρειαστεί να υποβληθεί στην ανάλυση περισσότερες από μια φορές κατά τη διάρκεια της περιόδου των 6 μηνών. Αν σε ένα άτομο βρεθούν αντισώματα κατά του ιού, τότε το αποτέλεσμα επιβεβαιώνεται με άλλες αναλύσεις που είναι ειδικές για ανεύρεση του ιδίου του ιού στο αίμα. Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί φάρμακο που να σκοτώνει τον ιό και να απαλλάσσει τον οργανισμό από την καταστροφική παρουσία του. Υπάρχει η λεγόμενη «τριπλή» θεραπεία, δηλαδή ένας συνδυασμός φαρμάκων που εμποδίζουν τις διάφορες λειτουργίες του ιού. Ως αποτέλεσμα βοηθούν στην καταστολή των συμπτωμάτων καις την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου. Μέχρι τώρα δεν έχει ανακαλυφθεί ούτε προληπτικό εμβόλιο αλλά οι έρευνες και οι δοκιμές συνεχίζονται.

Επιπλοκές: Με τα σημερινά δεδομένα από τη στιγμή που θα εκδηλωθεί η ασθένεια αυτή, η θνησιμότητά της είναι 100%.

Πρόληψη

Μετάδοση μέσω του σεξ:

– Για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού μέσω του σεξ, ισχύουν οι γενικοί κανόνες πρόληψης που υπάρχουν για όλα τα Σ.Μ.Ν, δηλαδή αποχή, μονογαμική σχέση ή μείωση των ερωτικών συντρόφων, και συστηματική και σωστή χρήση του προφυλακτικού.

– Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι άτομα με άλλα Σ.Μ.Ν. έχουν πιο αυξημένο κίνδυνο για προσβολή από τον ιό HIV .

Μετάδοση μέσω του αίματος:

– Όλα τα παράγωγα του αίματος εξετάζονται πριν από τις μεταγγίσεις.

– Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κοινές σύριγγες και βελόνες για λήψη ενδοφλέβιων ναρκωτικών, αλλά σύριγγες και βελόνες μίας χρήσης, ούτε οποιαδήποτε μη αποστειρωμένα εργαλεία που τρυπούν το δέρμα. Η πλήρης αποφυγή τέτοιων πρακτικών φυσικά είναι πάντα η καλύτερη πρόληψη.

Κάθετη μετάδοση:

Στατιστικά γύρω στο 25% των οροθετικών εγκύων θα μεταδώσουν τον ιό στο μωρό τους. Με τη λήψη προληπτικής θεραπείας η πιθανότητα μετάδοσης μειώνεται στο 8%. Η θεραπεία δίνεται στην έγκυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τον καιρό του τοκετού καις τη συνέχεια παρέχεται και στο μωρό για 6 βδομάδες.

Η Ηπατίτιδα που είναι φλεγμονή του ήπατος (συκωτιού) μπορεί να προκληθεί από διάφορους ιούς καθώς και από άλλους παράγοντες. Ένας από τους ιούς είναι ο H Β V , δηλαδή ο ιός της Ηπατίτιδας Β, που μπορεί να μεταδοθεί και μέσω της σεξουαλικής επαφής και γι αυτό η Ηπατίτιδα Β κατατάσσεται ανάμεσα στα Σ.Μ.Ν.

Μετάδοση: Ο ιός αυτός μεταδίδεται εύκολα με το αίμα και τα υγρά του σώματος. Επίσης, μια φορές του ιού μπορεί να τον μεταδώσει στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του τοκετού και του θηλασμού.

Περίοδος Επώασης: 1,5 – 6 μήνες

Συμπτώματα/ Στάδια: Πολλές φορές η λοίμωξη αυτή είναι ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε τρία στάδια:

Στάδιο 1: Συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίπης, κούραση, απώλεια όρεξης, φαγούρα.

Στάδιο 2: Ίκτερος, κοιλιακός πόνος, ανοιχτόχρωμα κόπρανα και σκουρόχρωμα ούρα.

Στάδιο 3: Υποχώρηση ίκτερου, απώλεια βάρους.

Διάγνωση & Θεραπεία : Η εξέταση περιλαμβάνει αναλύσεις αίματος για τους διάφορους δείκτες της Ηπατίτιδας Β οι οποίοι είναι σημαντικοί για να καθοριστεί το πότε έγινε η μόλυνση με τον ιό καθώς και η πρόγνωση της ασθένειας. Θεραπεία για την Ηπατίτιδα Β δεν υπάρχει.

Επιπλοκές: Περίπου 5% των ατόμων που έχουν μολυνθεί με τον ιό της Ηπατίτιδας Β παραμένουν χρόνιοι φορείς. Στους χρόνιουςφορείς η λοίμωξη με τον HBV μπορεί στο μέλλον να εξελιχθεί σε κίρρωση το ήπατος ή σε καρκίνο του ήπατος.

Πρόληψη: Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει προληπτικό εμβόλιο.

Ο Έρπης είναι μια συχνή λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό του απλού Έρπη (Η SV -1), είναι ο ιός που συναντάται πιο συχνά στα χείλη και ο δεύτερος, ο Η SV -2, συναντάται συνήθως στα γεννητικά όργανα. Αφού ο ιός αυτός προσβάλει ένα άτομο, θα μείνει κρυμμένος για πάντα μέσα του, δηλαδή σε λανθάνουσα μορφή, και κατά διαστήματα είναι δυνατό να ενεργοποιείται.

Μετάδοση: Η μετάδοση γίνεται αγγίζοντας, φιλώντας ή κάνοντας σεξ (κολπικό, στοματικό ή πρωκτικό) με φορέα του ιού. Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ μεγαλύτερος όταν ο φορέας έχει ενεργά συμπτώματα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, ο Η SV -1 μπορεί να μεταδοθεί στα γεννητικά όργανα και ο Η SV -2 στο στόμα, μέσω του στοματικού σεξ. Έγκυες γυναίκες, που έχουν Έρπη των γεννητικών οργάνων, μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στο νεογέννητο την ώρα της γέννας. Η καισαρική είναι ο μόνος τρόπος αποφυγής της μετάδοσης του ιού.

Περίοδος Επώασης: 2-20 μέρες (κατά μέσον όρο 6-8)

Συμπτώματα/ Σημεία: 75% των περιπτώσεων δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Αν υπάρχουν συμπτώματα, αυτά είναι φαγούρα και πόνος στην περιοχή όπου στη συνέχεια θα εμφανιστούν μικρές επώδυνες φυσαλίδες. Επίσης, μπορούν να εκδηλωθούν και γενικά συμπτώματα όπως πυρετός, λεμφαδενοπάθεια, πονοκέφαλος και αδιαθεσία.

Διάγνωση & Θεραπεία: Η διάγνωση του Έρπη είναι σχετικά εύκολη γιατί οι φυσαλίδες είναι ορατές με γυμνό μάτι. Όμως το υγρό που περιέχεται στις φυσαλίδες μπορεί να εξεταστεί για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.

Θεραπεία για τον Έρπη δεν υπάρχει. Τα συμπτώματα μπορούν ωστόσο να ανακουφιστούν με ειδικά φάρμακα που δρουν κατά του ιού.

Επιπλοκές:

(α) Η συχνότερη επιπλοκή της λοίμωξης με Έρπη είναι το ότι μπορεί να εκδηλωθεί ξανά, σε ηπιότερη μεν μορφή, λόγω στρες, λήψης φαρμάκων, έκθεσης στον ήλιο, πυρετού, κλπ.

(β) Μια λοίμωξη με Έρπη μπορεί επίσης να προχωρήσει σε μηνιγγοεγεφαλίτιδα και σε άτομα με καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να προκαλέσει μια πολύ πιο σοβαρή γενικευμένη ασθένεια.

(γ) Η σχέση της λοίμωξης με γεννητικό Έρπη και της μετέπειτα εκδήλωσης καρκίνου του τραχήλου έχει μελετηθεί αρκετά. Με τα σημερινά δεδομένα φαίνεται ότι ο ιός αυτός υποβοηθά στην εμφάνιση του καρκίνου του τραχήλου. Για τον καρκίνο του τραχήλου πιστεύεται ότι ευθύνονται πολλοί παράγοντες, ένας από τους οποίους είναι ένας άλλος ιός, ο ιός Human Papilloma Virus ( HPV ), ο οποίος προκαλεί τα οξυτενή κονδυλώματα. Πολλές μελέτες αποδεικνύουν ότι ο ιός HSV δρα συνεργιστικά με τον ιό HPV . Γυναίκες με Έρπη των γεννητικών οργάνων θα πρέπει να υποβάλλονται τακτικά σε τεστ Παπανικολάου.

(δ) Επιπλέον, άτομα που έχουν μολυνθεί με τον ιό HSV , έχουν αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν και από τον ιό ΗΙ V .

Προσοχή: Άτομα με ενεργό Έρπη πρέπει να αποφεύγουν τη σεξουαλική επαφή λόγω του ότι ακόμα και το προφυλακτικό δεν προστατεύει απόλυτα από τον ιό, μια που αυτός βρίσκεται και στην περιοχή γύρω από τα γεννητικά όργανα.

Η λοίμωξη αυτή προκαλείται από διάφορους τύπους του ιού Human Papilloma Virus (HPV). Τα κονδυλώματα εμφανίζονται ως εκβλαστήσεις που μοιάζουν με κουνουπίδια ή με κρεατοελιές.

Μετάδοση: Τα κονδυλώματα μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και σπανιότερα μέσω της στενής σωματικής επαφής. Υπάρχει επίσης μια μικρή πιθανότητα ο ιός αυτός να μεταδοθεί από τη μητέρα στο νεογέννητο κατά τον τοκετό προκαλώντας του κονδυλώματα στο λάρυγγα.

Περίοδος Επώασης: Γύρω στους 4 μήνες (1-20 μήνες).

Συμπτώματα – Σημεία: Σε πολλές περιπτώσεις η μόλυνση αυτή δεν εκδηλώνει συμπτώματα. Τα συμπτώματα που μπορούν να προκαλέσουν τα κονδυλώματα είναι φαγούρα, πόνος, έκκριση υγρών και αιμορραγία στις περιοχές όπου υπάρχουν οι εκβλαστήσεις, δηλαδή στα γεννητικά όργανα και στον πρωκτό.

Διάγνωση & Θεραπεία: Συνήθως τα κονδυλώματα είναι εύκολο να διαγνωστούν κατά την ιατρική εξέταση. Υπάρχουν δε, διάφορα είδη θεραπείας για τα κονδυλώματα, ανάλογα με το μέρος όπου βρίσκονται για παράδειγμα η τοπική θεραπεία με επαλείψεις διαφόρων ουσιών, η κρυοθεραπεία, η καυτηρίαση, το λέιζερ, και η χειρουργική αφαίρεση. Υπάρχει όμως πάντα η πιθανότητα τα κονδυλώματα να ξαναεμφανιστούν μετά τη θεραπεία.

Επιπλοκές: Ορισμένοι τύποι του ιού H Ρ V (τύποι 16, 18) έχουν συνδεθεί με τη μετέπειτα εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Γι αυτό γυναίκες με τη λοίμωξη αυτή πρέπει να υποβάλλονται συχνά σε τεστ Παπανικολάου.

Το αίτιο της γονόρροιας είναι ο γονόκοκκος (Neisseriagonorrhea). Το βακτηρίδιο αυτό προτιμάτις ζεστές και υγρές περιοχές των βλεννογόνων.

Μετάδοση: Μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής (κολπικής, πρωκτικής και στοματικής), καθώς και από τη μητέρα στο έμβρυο και στο μωρό κατά τον τοκετό (οπότε προκαλεί μόλυνση στα μάτια).

Περίοδος Επώασης: 3-5 μέρες συνήθως

Συμπτώματα – Σημεία: Συχνά δεν υπάρχουν συμπτώματα. Συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι το 1/5 των αντρών και περίπου το ½ των γυναικών που μολύνονται, εξελίσσονται σε ασυμπτωματικούς φορείς. Από την άλλη όμως μπορεί να εμφανιστούν πυώδεις εκκρίσεις από τον κόλπο, το πέος και τον πρωκτό. Επίσης μπορεί να υπάρξει κάψιμο κατά την ούρηση.

Διάγνωση & Θεραπεία: Για τη διάγνωση είναι χρήσιμη η λήψη δείγματος από την περιοχή της μόλυνσης και η εργαστηριακή ανάλυσή του. Η θεραπεία γίνεται συνήθως με πενικιλίνη. Στην περίπτωση ανθεκτικότητας του βακτηριδίου στην πενικιλίνη (κάτι όλο και πιο συχνό στην περίπτωση του γονόκοκκου), πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλα αντιβιοτικά.

Επιπλοκές:

(α) Υπάρχει η πιθανότητα διάσπασης γονοκοκκικής λοίμωξης (αρθρίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, μηνιγγίτιδα).

(β) Υπάρχει η πιθανότητα ταυτόχρονης λοίμωξης με χλαμύδια και αυξημένος κίνδυνος για λοίμωξη με HIV.

(γ) Μπορεί να προκαλέσει στειρότητα στους άντρες λόγω επέκτασης της λοίμωξης στον προστάτη, τη σπερματοδόχο κύστη και τις επιδιδυμίδες.

(δ) Μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και εκτοπικές εγκυμοσύνες στις γυναίκες λόγω επέκτασης της λοίμωξης στις σάλπιγγες. Η πάθηση αυτή λέγεται φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID).

(ε) Μπορεί να προκαλέσει αποβολές, και άλλες παρενέργειες στην εγκυμοσύνη, αν η γυναίκα μολυνθεί ενώ είναι έγκυος.

Η λοίμωξη αυτή προκαλείται από το βακτηρίδιο Chlamydia trachomatis το οποίο πολλαπλασιάζεται μέσα στα κύτταρα του οργανισμού που προσβάλλει. Είναι ένα από τα πιο συχνά Σ.Μ.Ν. κυρίως σε νεαρά άτομα.

Μετάδοση: Μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής και κυρίως με το κολπικό και το πρωκτικό σεξ. Επίσης μπορεί να περάσει από τη μητέρα στο νεογνό κατά τον τοκετό προκαλώντας του μόλυνση στα μάτια ή πνευμονία.

Περίοδος Επώασης: 5-20 μέρες

Συμπτώματα – Σημεία: Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι χωρίς συμπτώματα (75% των γυναικών και 50% των αντρών). Αν υπάρχουν συμπτώματα και κλινικά σημεία, αυτά είναι εκκρίσεις, από τον κόλπο ή το πέος, και κάψιμο/πόνος κατά την ούρηση. Μπορεί επίσης να υπάρχει και κολπική αιμορραγία.

Διάγνωση & Θεραπεία: Για τη διάγνωση είναι χρήσιμη η λήψη δείγματος από την περιοχή της μόλυνσης και η εργαστηριακή ανάλυσή του. Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά (π.χ. τετρακυκλίνες)

Επιπλοκές:

(α) Υπάρχει η πιθανότητα ταυτόχρονης λοίμωξης με γονόρροια.

(β) Μπορεί να προκαλέσει στειρότητα στους άντρες λόγω επέκτασης της λοίμωξης στον προστάτη, τους όρχεις και τις επιδιδυμίδες.

(γ) Μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και εκτοπικές εγκυμοσύνες στις γυναίκες λόγω επέκτασης της λοίμωξης στις σάλπιγγες. Η πάθηση αυτή λέγεται φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID).

Ο παθογόνος οργανισμός που προκαλεί τη σύφιλη λέγεται ωχρά σπειροχαίτη ( Treponema pallidum ). Η ασθένεια αυτή έχει αρκετά σοβαρές επιπτώσεις αν δεν αντιμετωπιστεί στα αρχικά της στάδια.

Μετάδοση: Μεταδίδεται μέσω της κολπικής, πρωκτικής και στοματικής σεξουαλικής επαφής, καθώς και μέσω πολύ στενής σωματικής επαφής. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αίματος. Μπορεί ακόμα να υπάρξει και κάθετη μετάδοση. Αυτή η μορφή σύφιλης ονομάζεται συγγενής σύφιλη και μεταδίδεται από την έγκυο στο έμβρυο, μετά τον 4ο μήνα της εγκυμοσύνης, δια μέσου της κυκλοφορίας του πλακούντα.

Περίοδος Επώασης: 10-90 μέρες

Συμπτώματα – Σημεία: Κλινικά η σύφιλη εξελίσσεται σε 3 στάδια.

Στάδιο 1: Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ανώδυνης πληγής (συφιλιδικό έλκος), συνήθως στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, που φεύγει από μόνη της.

Στάδιο 2: Παρουσιάζεται εξάνθημα, πυρετός, πρήξιμο αδένων, μυϊκός πόνος, συμπτώματα δηλαδή παρόμοια με αυτά της γρίπης. Επίσης, μπορεί να υπάρξει αναιμία κα ηπατίτιδα. Ωστόσο τα δύο πρώτα στάδια μπορεί να μην έχουν συμπτώματα.

Στάδιο 3: Στο τελευταίο στάδιο έχει γίνει πλέον σοβαρή βλάβη στα εσωτερικά όργανα (π.χ. εγκέφαλο, νεύρα, καρδιά, αρθρώσεις, πνεύμονες).

Διάγνωση & Θεραπεία: Υπάρχουν διάφορες αναλύσεις αίματος για την εργαστηριακή διάγνωση και παρακολούθηση της σύφιλης. Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά (πενικιλίνη).

Επιπλοκές: Οι επιπλοκές είναι πλέον σπάνιες λόγω της έγκαιρης θεραπείας. Χωρίς θεραπεία ωστόσο, προκαλούνται βλάβες σε όργανα όπως τον εγκέφαλο και την καρδιά που μπορεί να οδηγήσουν μέχρι και το θάνατο.

Η κολπίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του κόλπου, προκαλείται από διάφορα μικρόβια, για παράδειγμα από μύκητες ( Candida albicans ), παράσιτα ( Trichomonas vaginalis ) και βακτηρίδια. Βακτηριδιακή κολπίτιδα συχνά μπορεί να προκληθεί από αρκετά είδη βακτηριδίων συγχρόνως. Μεταξύ αυτών είναι και η Gardnerella vaginalis . Το βακτηρίδιο αυτό είναι μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου αλλά μερικές φορές, όταν το περιβάλλον του κόλπου αλλάξει, μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη.

Μετάδοση: Το βακτηρίδιο αυτό πολλές φορές μπορεί να μεταφερθεί από τον ένα σύντροφο στον άλλο μέσω της σεξουαλικής επαφής. Βακτηριδιακή κολπίτιδα όμως μπορεί να επέλθει επίσης λόγω αυξημένης υγρασίας και θερμότητας στην περιοχή των γεννητικών οργάνων (π.χ. λόγω συνθετικών εσωρούχων), λόγω καταστάσεων που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και λόγω κακής υγιεινής.

Περίοδος Επώασης: 2—21 μέρες

Συμπτώματα – Σημεία: Στις γυναίκες μπορεί να υπάρχουν ασυνήθιστες εγκρίσεις από τον κόλπο, οι οποίες έχουν γκριζόασπρο χρώμα και άσχημη μυρωδιά, ιδίως μετά τη σεξουαλική επαφή και την περίοδο. Επίσης, υπάρχει φαγούρα και κάψιμο στην περιοχή του κόλπου. Οι άντρες δεν έχουν συμπτώματα, οπότε είναι απλώς φορείς του μικροβίου.

Διάγνωση & Θεραπεία: Λαμβάνεται δείγμα από τον κόλπο το οποίο εξετάζεται μικροσκοπικά για τη χαρακτηριστική μορφολογία της Gardnerella vaginalis . Στις γυναίκες δίνονται αντιβιοτικά. Στους άντρες συνήθως δεν δίνεται θεραπεία.

Επιπλοκές:

(α) Βακτηριδιακή κολπίτιδα που δεν έχει τύχει θεραπείας είναι πιθανό να επιφέρει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη.

(β) Σε μια γυναίκα είναι δυνατό να προκληθεί και περαιτέρω μόλυνση που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονώδη νόσο της πυέλου ( PID ).

Οι μύκητες αυτοί λέγονται Candida albicans . Ζουν μέσα στο ανθρώπινο σώμα, για παράδειγμα στο έντερο και στον κόλπο, χωρίς να προκαλούν κανένα πρόβλημα, εκτός από περιπτώσεις που για κάποιο λόγο διαταράσσεται η φυσιολογική ισορροπία του οργανισμού. Πολλαπλασιάζονται και προκαλούν μολύνσεις, όπως είναι η μόλυνση του κόλπου (κολπίτιδα).

Μετάδοση: Οι μύκητες αυτοί μπορούν αν μεταδοθούν από τον ένα σύντροφο στον άλλο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Στις γυναίκες όμως μπορούν να προκληθούν και χωρίς να έχει υπάρξει σεξουαλική επαφή, όταν το περιβάλλον του κόλπου αλλάξει λόγω αντιβιοτικών, δίαιτας, διαβήτη, ορμονικών διαταραχών, εγκυμοσύνης, κλπ.

Περίοδος Επώασης: Είναι απροσδιόριστη.

Συμπτώματα – Σημεία: Στις γυναίκες μπορεί να υπάρξει έκκριση παχύρρευστων, άσπρων υγρών από τον κόλπο, φαγούρα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, ερεθισμός και πόνος κατά την ούρηση και φλεγμονή των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Στους άντρες, όπου η μετάδοση είναι σχεδόν πάντα μέσω του σεξ, παρουσιάζεται παροδική φαγούρα και φλεγμονή στην περιοχή του πέους.

Διάγνωση & Θεραπεία: Η εργαστηριακή διάγνωση μπορεί να γίνει με λήψη δείγματος από τον κόλπο και καλλιέργειά του. Η θεραπεία είναι αντιμυκητική κρέμα και χάπια και για τα δύο φύλα, και κολπικά υπόθετα για γυναίκες.

Επιπλοκές: Αν και η μονιλίαση δεν είναι πολύ σοβαρή πάθηση, είναι πολύ πιθανό να επανέλθει πολλές φορές με αποτέλεσμα η κατάσταση να καταντήσει ενοχλητική.

Οι τριχομονάδες ( Trichomonas vaginalis ) είναι μαστιγοφόρα πρωτόζωα που προκαλούν φλεγμονή του κόλπου (κολπίτιδα) και της ουρήθρας (ουρηθρίτιδα).

Μετάδοση: Το παράσιτο αυτό μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της κολπικής σεξουαλικής επαφής. Ωστόσο μπορεί επίσης να μεταδοθεί και μέσω στενής σωματικής επαφής καθώς και μέσω προσωπικών αντικειμένων.

Περίοδος Επώασης: 4-28 μέρες, κατά μέσον όρο 7 μέρες.

Συμπτώματα – Σημεία: ⅓ των γυναικών που προσβάλλονται είναι ασυμπτωματικές. Οι υπόλοιπες έχουν δύσοσμη έκκριση υγρών από τον κόλπο, φαγούρα και ερεθισμό των γεννητικών οργάνων. Στους άντρες η μόλυνση είναι συνήθως ασυμπτωματική ή ασήμαντη. Κάποτε το παράσιτο μπορεί να προκαλέσει ουρηθρίτιδα.

Διάγνωση & Θεραπεία: Δείγματα από τα υγρά που εκκρίνονται, εξετάζονται και στην περίπτωση που αυτά είναι μολυσμένα με το παράσιτο, δίνεται αντιβίωση και στους δύο συντρόφους.

Επιπλοκές:

(α) Πολλές φορές ευνοείται ταυτόχρονη λοίμωξη και με άλλα Σ.Μ.Ν.

(β) Οι τριχομονάδες έχουν ενοχοποιηθεί για περιστατικά φλεγμονώδους νόσου της πυέλου και πρόωρου τοκετού.

Η ψώρα είναι μια μεταδοτική δερματική λοίμωξη που οφείλεται το αρθρόποδο παράσιτο ψωρικό ακάρι ( Sarcoptes Scabies ). Το μικροσκοπικό αυτό παράσιτο διαπερνά το δέρμα σχηματίζοντας σήραγγες, αύλακες και φυσαλίδες. Αφού ζευγαρώσει εκεί, γεννά τα αυγά του. Το παράσιτο αυτό βρίσκεται συνήθως στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, μεταξύ των δάχτυλων του χεριού, στις μασχάλες, γύρω από τον ομφαλό, στους μηρούς και στην πλάτη. Στις γυναίκες επίσης εμφανίζεται γύρω από τις θηλές του μαστού και στους άντρες πάνω στη βάλανο και την πόσθη του πέους.

Μετάδοση: Η ψώρα μπορεί να μεταδοθεί μέσω της απλής επαφής, μέσω της σεξουαλικής επαφής, από ρούχα, από κλινοσκεπάσματα κλπ.

Περίοδος Επώασης: 2–6 εβδομάδες για πρωτογενή λοίμωξη και 1-4 μέρες όταν δεν είναι το πρώτο επεισόδιο.

Συμπτώματα – Σημεία: Η ψώρα προκαλεί έντονη φαγούρα ιδίως το βράδυ.

Διάγνωση & Θεραπεία: Οι σήραγγες που δημιουργεί το παράσιτο μέσα στο δέρμα εξετάζονται από το γιατρό και στη συνέχεια τα παράσιτα αφαιρούνται από το δέρμα με βελόνες και εξετάζονται στο μικροσκόπιο. Η ψώρα θεραπεύεται με ειδική αλοιφή. Ο κνησμός μπορεί να καταπραϋνθεί με κρέμες.

Επιπλοκές:

(α) Οι πληγές του προκαλούνται από το συνεχές ξύσιμο μπορούν να επιμολυνθούν.

(β) Η ψώρα είναι δυνατό να επανέλθει.

Οι ψείρες του εφηβαίου είναι αρθρόποδα παράσιτα ( Phthirus pubis ) αρκετά μεγάλα ώστε να είναι ορατά με το μάτι. Πολλαπλασιάζονται γεννώντας αυγά. Οι ψείρες αυτές ζουν μέσα στο τρίχωμα των γεννητικών οργάνων.

Σημείωση: Στην οικογένεια των παρασίτων αυτών ανήκουν φυσικά και οι γνωστές ψείρες του σώματος και της κεφαλής ( Pediculus humanus corporis / Pediculus humanus capitis ) οι οποίες προτιμούν το τρίχωμα του κορμιού και της κεφαλής.

Μετάδοση: Οι ψείρες του εφηβαίου μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής και της στενής σωματικής επαφής. Επίσης, μεταδίδονται από μολυσμένα εσώρουχα, σεντόνια, κουβέρτες κλπ.

Περίοδος Επώασης: 6–8 μέρες.

Συμπτώματα – Σημεία: Οι ψείρες τρέφονται με αίμα, προκαλώντας έτσι ερεθισμό του δέρματος, που εξελίσσεται σε φαγούρα.

Διάγνωση & Θεραπεία: Οι ψείρες και τα αυγά τους, τα οποία ονομάζονται κονίδια, μπορούν να διακριθούν πάνω στις τρίχες. Οι ψείρες καταπολεμούνται με αλοιφές και σαμπουάν τα οποία μπορούν αν αγοραστούν και χωρίς συνταγή γιατρού.

Επιπλοκές:

(α) Οι πληγές που προκαλούνται από το συνεχές ξύσιμο μπορούν να επιμολυνθούν.